بسمه تعالی

دومین نشست بررسی سیل با عنوان پیامدها، مدیریت، راهکارها و پیشنهادات سیلابها با تمرکز بر سیل های اخیر ایران روز دوشنبه(۳۰/۰۲/۹۸) به همت انجمن علمی- دانشجویی گروه جغرافیا و با حضور دانشجویان و اعضای محترم هیأت علمی گروه جغرافیا با سخنرانی دکتر ایرج جباری عضو هیأت علمی گروه جغرافیا و دکتر آرش آذری عضو هیأت علمی گروه مهندسی آب دانشگاه رازی در دانشکده ادبیات و علوم انسانی برگزار گردید.

در ابتدای این نشست دکتر ایرج جباری سخنرانی خود را با عنوان مدیریت مخاطرات سیل و موانع اساسی برای برنامه ریزی جهت  مدیریت بهینه سیلاب ها بر روی سه  محور اساسی ارائه نمودند: اقدامات تسکین ساز، اقدامات پیشگیرانه و اقدامات سازشکارانه. اقدامات تسکین ساز به اقداماتی نظیر کمک و امداد و  بیمه استوار هستند، اقدامات پیشگیرانه  شامل رفتارها و ایجاد سازه های  مهندسی در حوضه های آبریز و مجاری رودخانه ای می شوند و اقدامات سازشکارانه به اقداماتی گفته می شود که با آمایش سرزمین، ارزیابی و محاسبه ریسک و پهنه بندی و ریزپهنه بندی نواحی در معرض خطر به برنامه ریزی جهت کاربری زمین و هشدار در مکان گزینی  می پردازد. انجام مدیریت صحیح در هر سه محور نیاز به پیش شرط هایی دارد که این پیش شرط  ها در  متن مدیریت ملی قرار می گیرد.

پیش شرط اصلی در نظام مدیریتی به شایسته سالاری و قبول هر مسئولیت بسته به توان و مهارت فرد برمی گردد. در این چارچوب دانشگاه به عنوان مجموعه ای برای تربیت نیروهای متخصصن  نقش کلیدی ایفا می کند. در شرایط ایده آل احساس خطر از سوی بخش های اجرایی به دانشگاه گزارش می شود و در دانشگاه نیروهای متخصص هستند که بر اساس آخرین اطلاعات علمی ارزیابی و ارائه راهکارها را ارائه می دهند. این گزارش به سطوح مختلف اجرایی منتقل و از آنجا به قوه مقننه ارجاع داده می شود. بعد از قانون گذاری از سطوح اجرایی بالا دست و تعیین اعتبار به سطوح اجرایی مختلف ارجاع داده می شود و در این مسیر بخش های مختلف طرح اجرا می شود و بخش های اصلی آن در سطوح محلی اجرا می شود. این فرایند زمانی سالم انجام می گیرد که اولاً بخش های اجرایی  با این منطق که  فرصت بررسی آخرین یافته های علمی را ندارند، خود را از نظر علمی هم سطح  مراکز دانشگاهی نبینند  و ثانیاً دانشگاه ها به درجه ای از اخلاق و علم دست پیدا کنند که هر دانشمندی به قلمرو علمی خود اعتقاد داشته و در همان زمینۀ علمی خود فعالیت کنند. در این صورت اعتماد به بخش های اجرایی نیز بازخواهد گشت و  آغازی خواهد شد برای مدیریت و برنامه ریزی بهینه.

در ادامه دکتر آرش آذری با تشریح سیل به عنوان یکی از خطرناک ترین بلایای طبیعی در دهه های اخیر در برخی از کشورهای جهان روش های مختلفی همچون تلاش در جهت کاهش سیلاب (روش های سازه ای و غیر سازه ای)، تلاش در جهت کاهش آسیب پذیری در مقابل سیلاب، تلاش در جهت کاهش خسارات و ایجاد آمادگی برای تحمل خسارات را به عنوان راهکارهای مدیریتی معرفی نمودند.

 ایشان در ادامه با تأکید بر لزوم طراحی سامانه هشدار سیل آنلاین، مدیریت هوشمند بحران های طبیعی (نصب سنسورهای دقیق)، به روز رسانی نقشه ها، تجزیه و تحلیل آنلاین تصاویر ماهواره ای، لزوم طراحی حوضچه های تاخیری سیلاب شهری، ثبت موقعیت و جزئیات ساختمان ها و مراکزی که در سیل اخیر در معرض خطر سیل گرفتند، ارتقای خدمات بیمه ای در خصوص سیل، مدیریت بهتر سدها و مخازن بر اساس اطلاعات آنلاین و پیش بینی تبعات شکست سد، اصلاح قوانین و تجدید نظر در مجوزهای ساخت، لزوم تصویب قوانین محلی و منطقه ای، تنظیم «قانون جامع مدیریت سیل» بر اساس وقایع حدی و یافته های سیلاب های اخیر در ۲۰ استان، لزوم تاسیس پژوهشکده سوانح طبیعی، پاسداری از ذخایر ژنتیکی کشور، واکاوی مدیریت کشور و نقش مجلس در مدیریت بحران، واکاوی و نقد عملکرد نهادهایی همچون سازمان حفاظت محیط زیست، سازمان نقشه برداری، سازمان جغرافیایی ارتش، سازمان گردشگری و میراث فرهنگی، سازمان پدافند غیر عامل و مدیران کل رودخانه‌های وزارت نیرو، بنیاد مسکن، شهرداری‌ها و معاونت عمران وزارت کشور و قبول مسئولیت تبعات اجرای طرح ها توسط دانشگاهها، وزارت نیرو و سازمان محیط زیست و غیره در دوران بهره برداری به عنوان راهکارها و درس هایی که باید از سیل های اخیر ایران بگیریم سخنرانی خود را ارائه نمودند.